به نقل از «ایسنا»

«چیله گئجه‌سی» در فرهنگ آذربایجان

تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۳۸۶۳۶

ایسنا/آذربایجان شرقی «چیله گئجه سی» یا همان شب یلدا، با آداب و رسوم خاصی در آذربایجان همراه بوده و در نوع خود منحصر به فرد است.

پاییز آخرین نفس‌های دوران حکومت خود را می‌کشد و در تلاش است تا با جشنی در آخرین شب عمر خود شبی به یاد ماندنی را برای مردم رقم بزند، مردم استان نیز همانند تمام هموطنان خود شب آخر پاییز، آخرین شب فصل رنگ‌های زرد و نارنجی را با جشن و خوشحالی بدرقه کرده و به استقبال فصل برف و آدم برفی‌ها می‌روند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

«چیله گئجه سی» یکی از مهم ترین شب‌های آذربایجان است که از دیرباز تا به امروز مورد توجه و اهمیت واقع شده است، جشن‌ها و شب نشینی‌هایی که در این شب توسط مردم در اقصی نقاط کشور برگزار می‌شود. یک سنت دیرینه محسوب می‌شود که تا امروز نیز نه تنها از ارزش آن چیزی کم نشده است بلکه جایگاه بسیار ویژه‌ای در نزد مردم پیدا کرده است.

این شب فرصتی است برای باهم بودن و شنیدن خاطرات و پندهای مادربزرگ و پدربزرگ و دیدن عزیزان. شب یلدا در نیم کره شمالی مصادف با انقلاب زمستانی است و به همین دلیل بعد از شب یلدا، طول روزها بیشتر و طول شب‌ها کوتاه تر می‌شود.

یک پژوهشگر فولکلور در تشریح ویژگی‌های آخرین شب سال، گفت: مهم‌ترین کارکرد شب یلدا آشتی دل‌ها، رفع کدورت‌ها و همبستگی اجتماعی در بین فامیل است.

یوسف شیرین پور در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: یکی آئین‌های زیبا و ماندگار که هزاران سال در فرهنگ ما قدمت دارد مراسم «شب یلدا» یا به تعبیر دیگر «چیله گئجه سی»است.

وی ادامه داد: در فرهنگ ایرانی‌ها دو تا چله وجود دارد؛ چله بزرگ که شب اول دی ماه است و در فرهنگ عامه منظور از شب یلدا همین شب است که مراسم می‌گیرند. چله کوچک هم شب یازدهم بهمن است که چندان مورد توجه مردم نیست.

وی افزود: در برخی از مناطق آذربایجان شرقی «چیله» را سختی معنی می‌دهند و برخی نیز «چیله» را نهایت کشیدگی کمان معنا کرده و این نهایت کشش را به طولانی ترین شب سال تشبیه می‌کنند.

وی با بیان اینکه «چیله گجه‌سی»طولانی ترین شب سال است، افزود: در ایام گذشته چون هیچ تکنولوژی در کار نبود و مردم در انتظار طلوع خورشید بودند، شب یلدا را نیز طولانی‌ترین شب برای این انتظار می‌دانستند و برای اینکه این شب زودتر بگذرد و خورشید طلوع کند این شب را تا صبح با اقوام و نزدیکان کنار هم جمع می‌شدند و سعی می‌کردند این را شب را آسوده تمام کنند.

وی گفت: در واقع برخی از مردمان باستان معتقد بودند این شب را بسیار شوم و نامبارک است؛ از این رو تا سپیده‌دم بیدار می‌ماندند و در کنار یکدیگر، خود را سرگرم می‌کردند تا اندوه غیبت خورشید و تاریکی و سردی، روحیه آنان را تضعیف نکند، برخی هم از آن به نام شب "زایش خورشید" یاد می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: طی سال‌های اخیر نیز با وجود اینکه یلدا و آیین‌های این شب، در گذر زمان دستخوش تغییراتی شده است؛ اما استان آذربایجان شرقی از جمله مناطقی است که این آئین را همچنان به شکل ویژه گرامی می‌دارد.

وی عنوان کرد: مردم این استان شب یلدا را با شب نشینی افراد خانواده در منزل ریش سفیدان و بزرگان فامیل و نیز خوردن شیرینی و آجیل و میوه سپری می‌کنند.

وی تشریح کرد: خوردن «چیلله قارپیزی» همان هندوانه نیز یکی از رسوم مردم آذربایجان است آن‌ها معتقدند با خوردن هندوانه در شب یلدا لرز و سرمای زمستان را دیگر احساس نمی‌کنند.

وی بیان کرد: در این شب همچنین پخت «خشیل» که غذایی محلی و گرم است، آغاز می‌شود، خشیل نیز قوت بدن را برای مقابله با سرمای زمستان تأمین می‌کند و همچنین در این شب با خواندن آوازهای قدیمی و افسانه‌های «کوراوغلو و قربانی و پری» به شادی و شب‌نشینی مشغول می‌شوند.

وی ادامه داد: از جمله سنت‌های کهن این شب، در آذربایجان شرقی «پای وئرمک» به معنای بردن تحفه برای نوعروسان است. چیله لیخ بردن به این صورت که خانواده داماد هدایا، انواع میوه‌ها، انواع خشکبار، شیرینی و گردنبند یا دستبندی از طلا را فراهم می‌کند و آن‌ها را بر روی«طاباخ» یعنی سینی‌های بزرگ تزئین، کرده و به خانه‌ی نوعروس می‌برند.

وی عنوان کرد: اصطلاحاً به این سینی و یا هدایایی که برده می‌شود "خونچه" می‌گویند، در واقع هدف از «پای وئرمک»، «پایلاشماک» یعنی بخشیدن و به اشتراک گذاشتن است و نوعی مهربانی و کمکی در وضعیت معیشت آن‌ها و همچنین بهانه‌ای برای رفت‌وآمد اقوام بخصوص تازه عروس و داماد است.

وی با اشاره به فلسفه‌ی میوه‌های که در این شب خورده می‌شود، افزود: انار نماد آتش و خورشید، هندوانه میوه تابستانی برای اینکه نماد برکت و روزهای پربار است همچنین خوردن هندوانه در این فصل از سال در باور عامیانه نماد این است که «قاری ننه» فکر کند هنوز زمستان سخت نیامده و از این‌رو میوه‌های تابستانی را برای «چیله» نگه می‌دارند.

انتهای پیام 

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی اجتماعی شب یلدا شب چله استانی اجتماعی استانی علمی و آموزشی استانی شهرستانها استانی اقتصادی آذربایجان شرقی چیله گئجه سی ترین شب شب یلدا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۳۸۶۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فرهنگ مصرف نان مردم باید تغییر کند

ایسنا/قم مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان قم بیان کرد: متأسفانه طی سه دهه گذشته فرهنگ مصرف نان مردم تغییر کرده است؛ به این معنا که طبع مردم را به سمت مصرف نان‌های سفید رنگ سوق دادند.

سعید محمدی در گفت‌وگو با ایسنا، عنوان کرد: طرح استفاده از نان کامل از قم آغاز شد و امروز در برخی استان‌ها این طرح به خوبی در حال اجرا است.

مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان قم با بیان اینکه از نظر عامه مردم یکی از مهم‌ترین آیتم‌های نان باکیفیت، رنگ سفید نان است، ادامه داد: متأسفانه طی سه دهه گذشته فرهنگ مصرف نان مردم تغییر کرده است؛ به این معنا که طبع مردم را به سمت مصرف نان‌های سفید رنگ سوق دادند.

وی اضافه کرد: طبق گزارشات دانشگاه علوم پزشکی یکی از دلایل اصلی بیماری‌هایی همچون کم خونی، کبد چرب، یبوست، سکته‌های قلبی و مغزی ناشی از عدم تأمین فیبر و املاح مورد نیاز بدن است که این مواد در نان سبوس دار، میوه و کلم بروکلی وجود دارد.

محمدی اظهار کرد: نان از جمله مواد غذایی در دسترس است لذا سبوس دار بودن نان در تأمین فیبر مورد نیاز برای بدن موثر خواهد بود؛ به همین جهت در ابتدا باید فرهنگ مصرف نان مردم را تغییر دهیم، البته طی دو سال اخیر به واسطه فعالیت رسانه‌ها در حوزه نان سبوس‌دار مردم با این نان آشنا شدند.

وی با بیان اینکه امیدواریم بتوانیم فرهنگ‌سازی مصرف نان کامل را در استان ترویج کنیم، تاکید کرد: در حال حاضر بیش از ۳ واحد نانوایی در استان در حوزه پخت نان کامل فعالیت می‌کنند و زیرساخت تأمین آرد کامل را با همان نرخ دولتی مهیا کردیم، بنابراین قرار نیست هنگام خرید یک نان با آرد کامل مبلغ بیشتری را پرداخت کنید.

مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان قم، با اشاره به سه هدف نان کامل، یادآور شد: هر چه درصد سبوس آرد بیشتر باشد مطمئنا انگیزه عرضه خارج از شبکه آرد کمتر می‌شود چرا که اکثر آردهای قاچاق شده از نانوایی‌ها به واحدهای صنعتی است که نیاز به آرد سفید دارند، لذا با سبوس دار کردن در وهله اول سلامت مردم را تأمین کردیم و بعد از آن منجر به جلوگیری از قاچاق کالا و صرفه جویی می‌شود.

محمدی افزود: با توجه به اهداف نان کامل این طرح با استقبال در سطح کشور مواجه شد و با ورود کمیسون اصل ۹۰ مجلس اتفاقات خوبی رقم خورد و منجر به این شد که استاندارد ۱۰۳ آرد در سطح کشور بازبینی شود و درصد سبوس‌گیری‌ها کمتر شود.

وی با بیان اینکه افتخار می‌کنیم که طرح نان کامل از قم آغاز شد و اکنون در برخی از استان‌ها بسیار موفق بوده است، اظهار کرد: در استان قم به لحاظ تعداد نانوایی‌ها وضعیت مطلوبی داریم اما جانمایی نانوایی‌ها اصولی نبوده و لازم است که یک بازنگری در چینش نانوایی‌ها انجام شود.

انتهای پیام